W Łodzi w budynku Alchemium przy ulicy Żeromskiego znaleziono zwłoki jednej osoby (kobieta w wieku około 20 lat). Przebieg zdarzenia nie jest jasny, gdyż część dowodów sugeruje samobójstwo bądź śmierć z przyczyn naturalnych, a część zabójstwo. Potencjalny sprawca/-y najprawdopodobniej uciekli z miejsca zdarzenia.
Technicy przybyli na miejsce zdarzenia zabezpieczyli je i oddzielili taśmą od osób postronnych. Ciało ofiary ułożone było na brzuchu. W pobliżu lewej dłoni znajdowała się fiolka z nieznaną substancją w postaci proszku w kolorze białym. Część proszku rozsypana była na podłodze przy dłoni ofiary. Na miejscu zbrodni znaleziono także kępkę włosów w ciemnym kolorze. Na stoliku przy ofierze znajdowały się banknoty, bilety, rachunki, zeszyt z notatkami, książka, wazon z kwiatkami oraz szklanka i butelka z bezbarwną cieczą.
Zwłoki odkrył współlokator ofiary, który zgodnie ze złożonymi zeznaniami niezwłocznie powiadomił odpowiednie służby. Nie odnaleziono świadków, którzy potwierdziliby jego wersję wydarzeń. Według zeznań współlokatora ofiara miała zatargi z Promotorem swojej pracy dyplomowej. Chodziło o przełomowe wyniki badań, w których uczestniczyła i prawa własności do nich.
Ofiara: Studentka Wydziału Chemicznego PŁ
Wiek: 20 lat
Włosy: ciemne
Cechy: osoba bardzo ambitna, pracowita, spokojna i skryta, nieodporna na sytuacje stresowe i presję
Podejrzany 1: Współlokator ofiary, student Wydziału Chemicznego PŁ, jego praca dyplomowa skupia się na syntezie fungicydów
Wiek: 20 lat
Włosy: blond
Cechy: bardzo towarzyski i często chodzi na zakrapiane imprezy, jest otwarty, nie przykłada dużej wagi do swojej pracy naukowej
Podejrzany 2: Promotor ofiary, pracownik Wydziału Chemicznego PŁ, prowadzi badania z zakresu chemii peptydów i modyfikowanych peptydów
Wiek: 40 lat
Włosy: ciemne
Cechy: oddany badaniom naukowym, żądny uznania, chce szybko odnieść sukces i być docenionym
Wyniki śledztwa
| Analiza | Wyniki | Uwagi |
|---|---|---|
| Ujawnianie śladów daktyloskopijnych | Analiza szklanki znalezionej na miejscu zbrodni wykazała, że poza odciskami denatki są tam też inne odciski palców | Zbieranie śladów pozostawionych na miejscu zdarzenia polega na opyleniu proszkiem daktyloskopijnym przedmiotu lub jego części na którym pozostawiono ślady. Proszek przykleja się do substancji potowo-tłuszczowej tworząc wyraźny ślad. Następnie można dokonać przeniesienia śladu z użyciem odpowiedniej folii daktyloskopijnej. Folię daktyloskopijną przekleja się na kontrastowe podłoże, a ślad należy zabezpieczyć za pomocą metryczki z opisem oraz numerem śladu. Wszystkie zebrane na miejscu zdarzenia ślady trafiają do protokołu oględzin. |
| Stan śledztwa: Wyniki sugerują, że w śmierć Studentki zaangażowane były osoby trzecie. Wyniki analizy banknotów znalezionych na miejscu zbrodni wykluczyły jednak motyw rabunkowy czy fałszerstwa banknotów, co sugeruje, że jeśli Studentka nie była przypadkową ofiarą – czyżby ambicja Promotora rzeczywiście wzięła górę? A może Współlokator nie mówi całej prawdy? |
||
| Analiza jakościowa jonów ołowiu oraz żelaza | Wyniki analizy cieczy z szklanki pobranej z miejsca zbrodni wykluczyły otrucie ołowiem. Natomiast wyniki analizy osocza pobranego od denatki świadczącą o problemach z wątrobą denatki | Jakościowa analiza chemiczna ma na celu określenie składu jakościowego badanej substancji. Obok szeregu różnych technik instrumentalnych nadal podstawowe znacznie zarówno praktyczne jak i dydaktyczne ma klasyczna analiza jakościowa potocznie nazywana ,,mokrą”. Klasyczna, mokra metoda analizy jakościowej polega na dodaniu odpowiedniego odczynnika do badanej substancji w wyniku czego zachodzi jakaś zauważalna, charakterystyczna reakcja analityczna: roztwór zabarwia się, powstaje lub rozpuszcza się osad lub wydziela się gaz. Zebrana na miejscu zbrodni próbka cieczy zostanie poddana analizie pod kątem obecności metali ciężkich np. ołowiu. Analiza osocza krwi pod kątem obecności żelaza. |
| Stan śledztwa: Jak dotąd nic nie wskazuje na otrucie. Potrzebne będą dalsze testy substancji znalezionych na miejscu zbrodni – biały proszek znaleziony tuż obok ciała wydaje się być głównym podejrzanym. |
||
| Analiza próbki białego proszku znalezionego na miejscu zbrodni |
W celu identyfikacji substancji obecnej w próbce pobranej z miejsca zbrodni przeprowadzono szereg analiz:
W wyniku przeprowadzonych analiz śledczy stwierdzili, że biały proszek zawiera paracetamol – powszechnie stosowany środek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy |
Chcąc sprawdzić z jaką grupą związków mogą mieć do czynienia, śledczy opracowali strategię działania. Pierwszym krokiem był test na rozpuszczalność związku w wodzie. Biały proszek nie rozpuszczał się w wodzie, co może wskazywać, że mamy do czynienia z jednym z wielu związków organicznych. Jednak nie jest to w 100% pewne, gdyż znane są sole nieorganiczne nierozpuszczalne w wodzie. Dlatego śledczy przeprowadzili badania z użyciem chromatografii cienkowarstwowej (TLC). Stosując płytki zawierające wskaźnik UV mogli stwierdzić obecność fragmentów aromatycznych lub innych fragmentów zawierających sprzężone wiązania wielokrotne w strukturze. Pozytywny wynik doświadczenia (widoczna pod UV świecąca plama) wskazywał, że mamy do czynienia ze związkiem organicznym posiadającym pierścień aromatyczny. Ponadto intensywne świecenie na płytce stanowiło wskazówkę, że jest to związek posiadający w swej strukturze ugrupowanie fenolowe, co potwierdzono wykonując test z FeCl3. |
| Stan śledztwa: Paracetamol? Przecież to można kupić bez recepty w każdej aptece! Jego zażycie nie mogło raczej spowodować niczyjej śmierci. Chyba trzeba wrócić do dowodów zebranych z miejsca zbrodni – być może identyfikacja potencjalnego sprawcy pomoże nam w ustaleniu przyczyny. |
||
| Analiza próbki włosów znalezionych w dłoni ofiary oraz nitek zebranych spod paznokcia ofiary | Wbrew oczekiwaniom śledczych żadna z analiz nie dostarczyła dowodów przeciwko któremukolwiek z podejrzanych – obie próbki były zgodne ze wzorcami pobranymi od denatki | Próbki znalezione przy ofierze zostały poddane analizie w laboratorium mikroskopowym. Przy pomocy mikroskopu cyfrowego, pozwalającego na obserwacje próbek pod bardzo dużym powiększeniem, przeanalizowano materiały dowodowe z miejsca zbrodni, a uzyskane obrazy zostały porównane z obrazami próbki włosów należących do ofiary oraz próbkami tkanin pobranymi z ubrania ofiary. |
| Stan śledztwa: Wydaje się, że śledztwo utknęło w martwym punkcie, chyba czas jeszcze raz spojrzeć na dotychczasowe wyniki: - odciski palców potwierdzają, że obaj podejrzani byli na miejscu zbrodni, jednak brakuje dowodów na to, że przyczynili się do śmierci ofiary; - substancja znaleziona obok ciała denatki to paracetamol – przecież każdy z nas nie raz brał już paracetamol, to żaden trop. Chyba, że… co tam takiego zawsze podają na ulotce? „Przyjęcie zbyt dużej ilości paracetamolu może skutkować ciężkim uszkodzeniem wątroby”. Czyżby to było przyczyną problemów z wątrobą u denatki, które wykazały wcześniejsze etapy śledztwa? Trzeba się temu bliżej przyjrzeć! |
||
| Badanie histopatologiczne próbki pobranej od denatki | Badanie nie wykazało uszkodzenia komórek wątroby, które wyjaśniałoby zgon | Badanie próbki pod mikroskopem pozwala na wizualne porównanie wycinka tkanki denatki z tkanką zdrową, które wykazałoby różnice w przypadku, gdyby doszło do trwałego uszkodzenia wątroby spowodowanego zbyt dużą dawką paracetamolu. |
| Stan śledztwa: I znów wróciliśmy do punktu wyjścia! Co nam umyka? Na miejscu zbrodni zabezpieczono: biały proszek, kępka włosów, fragment tkaniny (nitka), banknoty, bilety, rachunki, zeszyt z notatkami, książka, wazon z kwiatkami oraz szklanka i butelka z bezbarwną cieczą – butelka! Skoro to nie paracetamol był przyczyną śmierci, to być może była nią zawartość butelki! |
||
| Analiza płynu wypełniającego butelkę znalezioną na miejscu zbrodni metodą sztucznego nosa | W butelce znajdowała się wysoce łatwopalna, bezbarwna ciecz zapachem przywołująca skojarzenie ze środkami do dezynfekcji Analiza wykazała, że jest to metanol! | Spektrometria ruchliwości jonów (IMS - ang. Ion Mobility Spectrometry) jest stosowana w celu rozróżniania substancji na podstawie różnic prędkości jonów utworzonych z ich cząsteczek. IMS wykorzystuje różnice w ruchliwości tych jonów, w fazie gazowej pod wpływem pola elektrycznego. Podstawową cechą charakterystyczną jest prędkość dryftu zależna od takich czynników, jak: rozmiar jonów, ich masa i ładunek oraz rodzaj zastosowanego gazu nośnego, jak i temperatura prowadzenia procesu i ciśnienie występujące w strefie dryftu. Spektrometry ruchliwości jonów posiadają niewielkie rozmiary, a preparacja i analiza próbek jest szybka. |
| Stan śledztwa: Metanol! Sprawdziliśmy - związek ten jest wysoce toksyczny po podaniu drogą pokarmową, a natychmiastowych skutków można spodziewać się już po krótkotrwałym narażeniu, a skutki te obejmują wszystko od bólu głowy przez zaburzenia pracy wątroby po śmierć! Nareszcie mamy postępy w śledztwie – zidentyfikowaliśmy przyczynę śmierci. I można śmiało założyć, że nie był to przypadek, ktoś musiał celowo dodać metanol do butelki, z której piła ofiara. Każdy chemik wiedziałby jakie skutki to przyniesie. Szkoda tylko, że to nie zawęża naszej puli podejrzanych (obaj są chemikami). Może jednak uda się wyciągnąć więcej informacji z samej butelki… |
||
| Analiza próbki – nieznanego ciała stałego pobranego z butelki zawierającej truciznę | Analiza krystalicznej próbki pobranej z miejsca zbrodni wykazała obecność ftalimidu – organicznego związku wykorzystywanego m.in. do produkcji fungicydów. | Polikrystaliczna dyfrakcja rentgenowska (XRD) to metoda polegająca na rejestracji promieni rentgenowskich ulegających dyfrakcji na próbkach polikrystalicznych. Pomiar realizowany jest przy pomocy dyfraktometru. Dyfrakcja jest to zjawisko, w którym promienie rentgenowskie są rozpraszane koherentnie przez elektrony w materiałach krystalicznych, co w rezultacie pozwala na określenie struktury krystalicznej. XRD jest najczęściej używana do identyfikacji faz krystalicznych zawartych w badanym materiale. |
| Aha! W końcu mamy dowody łączące jednego z podejrzanych z naszym ‘narzędziem zbrodni’ – Współlokator zajmuje się przecież syntezą fungicydów, musiał przenieść ftalimid na butelkę kiedy dodawał do niej metanol. To on tak naprawdę zabił Studentkę i swoim zeznaniem próbował rzucić podejrzenie na Promotora. Gdyby tylko Współlokator przestrzegał zasad Dobrej Praktyki Laboratoryjnej być może uszłoby mu płazem. | ||